Co to są wolne rodniki?
Czym są wolne rodniki? Dla czego są niebezpieczne dla organizmu?
Witaj,
W wyniku utlenia się nienasyconych kwasów tłuszczowych dochodzi do powstawania nadtlenków kwasów tłuszczowych. Podczas tworzenia się nadtlenków powstają wolne rodniki, które są szkodliwe dla organizmu. Wolne rodniki są to atomy, grupy atomów lub cząsteczki mające na ostatnimorbitalu nieparzysty elektron. Odznaczają się one dużą reaktywnością chemiczną.
Utlenianie lipidów jest procesem lawinowym, ciągle dostarczającym wolnych rodników, które inicjują następne reakcje utleniania. Wolne rodniki powstają z kilku przyczyn, m.in: przez substancje zanieczyszczające środowisko, nikotynę, alkohol, promieniowanie X, promieniowanie radiacyjne, stresy oraz reakcje enzymatyczne, stany zapalne.
Wolne rodniki uszkadzają błony komórkowe, kwasy nukleinowe, reagują z białkami, łatwo wbudowują się w tkankę. Uszkodzone tkanki mogą być przyczyną chorób degeneracyjnych, stanów zapalnych, nowotworowych, miażdżycy, starzenia się organizmu.
Przed szkodliwym działaniem wolnych rodników tlenowych i ich pochodnych chronią tzw. przeciwutleniacze. Zaliczamy do nich witaminy: E, C, A, beta-karoten i flawonoidy. Związki te zapobiegają utlenianiu i reakcjom chemicznym przebiegającym z udziałem tlenu.
Do najbogatszych źródeł witaminy A należą produkty pochodzenia zwierzęcego. Największe jej ilości znajdują się w tranie, wątrobie, pełnotłustym mleku, maśle, śmietanie, serach, żółtkach jaj oraz w margarynach wzbogacanych w tę witaminę. Najlepszym źródłem witaminy E są oleje roślinne, zwłaszcza słonecznikowy, margaryny wzbogacane w ten składnik, a także kiełki i zarodki. Witaminę E zawierają także produkty zbożowe-gruboziarniste, warzywa liściaste, np. zielona pietruszka, szpinak, sałata oraz kukurydza. Z produktów pochodzenia zwierzęcego najwięcej witaminy E znajduje się w: żółtku jaja, maśle, pełnym mleku i przetworach mlecznych. Źródłem witaminy C są produkty roślinne. Najwięcej zawierają owoce: dzikiej róży, jagodowe, cytrusowe, a także zielona pietruszka, warzywa kapustne, papryka, pomidory, ziemniaki, chrzan.
